Ik vind t lastig om t aftakelingsproces van mijn ouders te zien. Want zo zie ik t echt. Waarschijnlijk omdat zij dat zelf zo ervaren. Bij mijn eigen vader of bij mijn schoonmoeder heb ik dat nl helemaal niet zo beleefd. Zij waren realistisch over waar zij stonden in het leven en welke mogelijkheden zij nog hadden. Bij mijn moeder en haar man is dat totaal niet het geval. Iedere dag wordt mijn autistische moeder wakker met het idee dat het weer beter zal worden. Zij haat veranderingen en al helemaal de veranderingen in haar eigen lichaam en bij haar dementerende man. Hij is ondanks zijn eigen beperkingen veel realistischer maar 1) hij kan niet tegen mijn moeder op en 2) in het moment zelf als het er op aankomt, wil hij dingen die hij niet meer kan, ook niet overlaten aan n ander. Aan mij dus. De administratie bijvoorbeeld.
Ik ben er de laatste paar jaar achter gekomen dat mijn bonus vader eigenlijk hun hele huwelijkse leven de mantelzorger van mijn moeder is geweest. Mijn moeder is nl niet praktisch. In haar hoofd weet ze precies hoe ze iets hebben wil maar in de uitvoering loopt ze vast bij de minste of geringste weerstand. Hobbels die gewoon bij het normale leven horen. Maar mijn moeder heeft n hoog IQ en ze wist een verhaal altijd zo te draaien dat het aan de ander lag en dat de hele wereld stom, onbenullig en incompetent is. En dan loste haar man het op of hij voerde exact uit wat mijn moeder hem opdroeg.
Ik loop nu tegen hetzelfde mechanisme aan alleen heeft mijn moeder ze tegenwoordig ook niet allemaal helder meer op n rijtje. En daarmee bedoel ik letterlijk het rijtje want ze lijkt op zich nog wel helder maar ik kom moeilijk wijs uit haar incoherente verhalen vol tegenstrijdigheden. Wat het leven zelf natuurlijk ook is. En als ras-autie noemt ze alle feiten op, ook de niet ter zake doende feiten die je van de hoofdzaak afleiden. En nog steeds is haar man degene die de goede vragen weet te stellen zodat duidelijk wordt wat hoofd-en bijzaken zijn en wat ze nou precies wil en wat het werkelijke probleem is en welke actie daarvoor nodig is. Alleen in de uitvoering loopt hij nu vast want zodra hij de telefoon oppakt, is hij alweer vergeten wie hij geacht wordt te bellen en welke vraag hij moet stellen. Nog afgezien van het feit dat als hij dat in een helder moment nog wél weet, mijn moeder op de achtergrond zit te tetteren en allerlei verwarrende opmerkingen er tussendoor gooit. Je hoeft niet dementerend te zijn om daar horendol van te worden. Als ik zelf langer dan 10 minuten mee ga in de verhalen van mijn moeder, heb ik het gevoel dat mijn hoofd in een carroussel van malende gedachten terecht is gekomen en weet ik niet meer wat voor en achter is.
Om mijzelf te beschermen moet ik afstand nemen, omdat ik niet, zoals mijn bonus vader, in staat ben rond gecommandeerd te worden voor in mijn ogen totaal onlogische handelingen. Ik blijf wachten tot er iets totaal fout loopt. Pas dan wordt mij gevraagd in te springen zonder inmenging, omdat ze t zelf inmiddels ook niet meer weet.
En zo kwam het dat mijn moeder mij vroeg of ik orde in de administratie wilde scheppen. Brieven, aanmaningen en rekeningen verdwijnen en zij weet niet waar t blijft. Als autie is ze niet in staat oplossingsgericht te zijn, of zich in te leven in het gedragspatroon of gedachtengang van een ander en zodoende gericht te zoeken. Het resultaat is enorme ruzies en verbale verwijten met een ongekend passief agressieve ondertoon waar mijn bonus vader woedend om wordt. Terecht in mijn ogen. Maar mijn moeder heeft alweer een klacht ingediend over zijn agressieve gedrag en zichzelf als slachtoffer gepresenteerd. Dat maakt mij weer woendend. Dat is de reden geweest waarom ik heel lang geen afstand kon houden. Ik had het gevoel dat ik mijn bonusvader moest beschermen tegen mijn moeder. Maar dat bleek n onbegonnen zaak want zodra ik of iemand anders zich tegen mijn moeder keert, neemt hij het voor haar op, wetende dat zodra wij weg zijn, hij nl weer de volgende lading agressie over zich heen krijgt. Oftewel, een zeer toxische relatie, waar ik altijd voor weggelopen ben. Waar ik me sinds een paar jaar geleden weer in gemengd heb. En waar ik later weer opnieuw afstand van moest nemen om niet volledig gedraineerd te raken. Stand by en oproepbaar blijvend voor alle acute noodsituaties. Want zo gaat dat dan.
En zo vertrok ik onlangs naar het ouderlijk huis met de gerichte opdracht paperassen op te ruimen. Na de nodige afleidingen kwamen we toch met zijn drieën boven in de logeer-annex studeerkamer waar de vloer en het logeerbed bezaaid waren met mappen en documenten. Zonder al te veel problemen vond ik de documenten waar mijn moeder om gevraagd had. Mijn bonusvader zat er een beetje triest en verward bij. “Het is hier een puinhoop en dat heb ik veroorzaakt”, zei hij. Mijn hart brak. Ik vertelde hem dat 1) puinhoop niet erg is want puinhoop is er om opgeruimd te worden, 2) dat t eigenlijk wel meeviel maar 3) dat t heel normaal is voor oudere mensen om het overzicht te verliezen en dat hij niet de enige in deze ruimte was die daar last van had en dat t daarom 4) ook normaal is om zulke zaken steeds meer aan de kinderen over te laten.
Dit puntsgewijs benoemen was eigenlijk aan mijn moeder gericht om haar te kalmeren. Mijn bonusvader reageerde dat hij er niet aan toe was om dingen los te laten en over te dragen. Hij is een gevoelsmens. Ik vroeg hem hoe hij zich voelde in deze chaos. Of hij zich gedesorienteerd voelde. En overbodig. Dat beaamde hij. Mijn moeder keek met grote ogen toe. Opmerkzaam, bedachtzaam, bestuderend, met een blik van: Ah, zo kan t ook! Vervolgens stelde ik hem voor om hem te laten voelen hoe loslaten voede. Ik ging achter hem staan, stak mijn armen onder zijn armen door en legde die rondom zijn middel. Veilig in de cocon van mijn armen nodigde ik hem uit zich achterover te laten vallen. Hij begon ogenblikkelijk te lachen. Hij is niet alleen een gevoelsmens maar ook zeer fysiek ingesteld. Sportief en ritmisch, een gymnast en een danser. Hij liet zich heel gemakkelijk achterover zakken en ik zei tegen hem: “Voel je nu hoe makkelijk je dat kan en hoe prettig dat aanvoelt? Ik sta achter je en het wordt opgelost.”
Hij veerde energiek overeind. Mijn ouders vertrokken en in mijn eentje heb ik alles redelijk snel keurig in de juiste map en in de kast gestopt. Voor het eerst sinds langere tijd echt weer een gezellige dag met mijn ouders gehad. Zelfs mijn moeder kwam enigszins uit haar autie gedrag. Ze was weer vriendelijk en zorgzaam zoals ze ook kan zijn. Toch dankbaar dat ik zulke momenten nog mag meemaken.